In deze derde en laatste blog over brede welvaart gaan we dieper in op het perspectief van gemeenten. Zij spelen een cruciale rol bij het vormgeven van beleid dat de kwaliteit van leven in onze samenleving dient te bevorderen. Ons gesprek met Rob Verpoort, Strategisch beleidsadviseur bij de gemeente Meierijstad, biedt ons waardevolle inzichten in hoe brede welvaart in de praktijk wordt toegepast en waarom het dusdanig relevant is voor beleidsmakers.

Brede welvaart in de gemeente Meierijstad: “Wij zijn er voor iedereen!”

Brede welvaart, zoals Rob Verpoort uitlegt, is een integrale ziensblik waarop de gemeente Meierijstad al haar beleid probeert te toetsen. Op elke beleidsafdeling zouden alle beleidsmedewerkers moeten kijken in hoeverre een beleidsmaatregel de brede welvaart zou kunnen bevorderen van alle inwoners. De gemeente is er namelijk voor iedereen, ongeacht de achtergrond of status van een inwoner. Naast brede welvaartsapecten, worden er bijvoorbeeld ook de Sustainable Development Goals (SDG’s) als leidraen steeds vaker gebruikt binnen de gemeente. Zo krijgen de SDG’s ook in de nieuwe Toekomstvisie Meierijstad hun plek, maar eveneens wordt het belang van circulaire economie specifiek benadrukt (wat weer bestaat uit energietransitie, klimaatbestendigheid en lokale kringlopen). Deze drie thema’s gaan eigenlijk hand in hand; het gaat volgens Verpoort vooral om het eerlijk verdelen van ruimte en middelen, waarbij fatsoenlijk handelen en het betrekken van alle burgers belangrijke onderdelen zijn.

Een alledaags voorbeeld: het plaatsen van een warmtenet

Een mooi voorbeeld waar meerdere beleidsdoelen van de gemeente samenkomen is wanneer een lokale initiatiefnemer een warmtenet wil opzetten voor enkele ondernemers. Hier zit een economisch, duurzaam en maatschappelijk belang in, waar de nadruk voornamelijk op het economisch belang ligt voor de initiatiefnemer. De rol van de gemeente is volgens Verpoort om met zo’n initiatiefnemer in gesprek te gaan en te proberen de overige belangen tegelijkertijd meer waarde te geven –  en waar mogelijk het initiatief zelfs groter uit te rollen over de gemeente. Dit voorbeeld laat zien dat er bij een ‘simpele’ keuze als het plaatsen van een lokaal warmtenet er meer uitgehaald kan worden als de initiatiefnemer gestimuleerd wordt om breder te denken. De initiatiefnemer is in dit geval namelijk zelf ook gewoon inwoner van de gemeente waar hij het beste mee voor heeft.

“Het is ook een mindset”, zegt Verpoort. Een ander voorbeeld is het aanvragen van CO2-compensatie door bedrijven, wat binnen de gemeente in eerste instantie enige twijfel en aarzeling op riep. Als de mindset echter zo zou zijn dat er wordt opengestaan voor nieuwe initiatieven als deze, het eenvoudiger is het gesprek aan te gaan en de positieve effecten ervan in te zien.

“Welvaart is voor ons een middel voor welzijn” – Rob Verpoort, Strategisch beleidsadviseur gemeente Meierijstad.

Meten en monitoren van brede welvaart

Zaken moeten soms ook in cijfers worden uitgedrukt. Binnen de gemeente Meijerijstad wordt er gewerkt aan een sociaaleconomische monitor, om uiteindelijk het effect van het gemeentelijke beleid in beeld te gaan brengen. Deze monitor wordt verrijkt met data die alleen in de eigen gemeente op te halen zijn. Ook hier staat ‘brede welvaart’ centraal; de elementen hiervan (zoals benoemd in onze eerste blog) komen namelijk terecht in de monitor. Deze gegevens wil de gemeente uiteindelijk koppelen aan programma’s die zij heeft lopen.

De cijfers geven inzicht in op welke elementen goed wordt scoort en welke extra aandacht vergen. Echter, de elementen waar minder op wordt gescoord verhogen is niet het einddoel van de gemeente. Op alle brede welvaart-elementen moet namelijk worden ingezet, zodanig dat ze onderdeel worden van een ingeslepen patroon. In die zin draagt elke verbetering in principe bij aan de algehele brede welvaart.

Samenwerkingen ten behoeve van brede welvaart

Zoals Joks Janssen in de vorig blog zei, speelt de regio een cruciale rol in het bevorderen van brede welvaart, aangezien veel aspecten van de kwaliteit van leven (welvaart) direct verbonden zijn met lokale omstandigheden en voorzieningen. Deze visie wordt onderstreept door Rob Verpoort, maar ook stelt hij dat het streven naar brede welvaart vooral bovenregionaal moet worden benaderd. Hierbij wijst hij bijvoorbeeld op Regio Deals. Behalve de toepassing via dergelijke (rijks)instrumenten kan dit ook via samenwerkingen. Zo is er de samenwerking FoodNL tussen gemeenten (en regio’s) uit Noord-Brabant, Gelderland, Limburg en Utrecht. Dit is een (lobby)beweging richting Brussel voor onder andere een duurzaam voedselsysteem, wat ook onder brede welvaart en de SDG’s valt (de ecologische dimensie). Hierover merkt Verpoort op dat brede welvaart vooral een verhaal is van integraal denken en dat  doelstellingen, samenwerkingen en inzet elke keer daarop afgewogen dienen te worden of zelfs daarvan uit gaan.