Nederland staat voor een dubbele uitdaging: aan de ene kant kampen we met grote personeelstekorten in sectoren zoals de zorg, het onderwijs, de techniek en de bouw. Aan de andere kant is er een groep nieuwkomers – asielzoekers, statushouders en Oekraïense ontheemden – die vaak gemotiveerd zijn om aan de slag te gaan, maar nog te vaak aan de kant staan. Het benutten van dit werkpotentieel is cruciaal, niet alleen voor de integratie en economische zelfredzaamheid van deze groepen, maar ook voor de veerkracht van de Nederlandse samenleving. Ondanks talrijke initiatieven die nieuwkomers naar werk begeleiden, is er onvoldoende inzicht in de werkachtergrond en -ambities van deze groep.  

Nieuwkomers brengen een breed palet aan talenten mee. Van hoogopgeleide ingenieurs en zorgprofessionals tot praktisch geschoolde vakmensen. Uit onderzoek blijkt dat veel nieuwkomers sterk gemotiveerd zijn om hun leven opnieuw op te bouwen en economisch zelfstandig te worden. Werk speelt hierin een sleutelrol: het biedt niet alleen inkomen, maar ook sociale contacten, taalontwikkeling en een gevoel van erbij horen. Desondanks is de route naar werk voor het merendeel van de nieuwkomers een uitdaging. Hierin spelen verschillende factoren een belemmerende rol. Denk aan; wet- en regelgeving, onvoldoende steun in de arbeidsmarkttoeleiding, welzijn en taalbeheersing. 

Er zijn inmiddels diverse initiatieven die laten zien dat het anders kan. Zo bieden gemeenten en werkgevers steeds vaker gecombineerde trajecten waarin taalonderwijs, werkervaring en begeleiding samenkomen. Ook platforms als Refugee Talent Hub maken het mogelijk dat asielzoekers en statushouders direct in contact kunnen met werkgevers. Voor asielzoekers zijn er pilots waarin ze al tijdens de asielprocedure vrijwilligerswerk of leerwerkplekken kunnen doen – een belangrijke stap richting sneller meedoen. 

De huidige tekorten op de arbeidsmarkt maken dit potentieel extra relevant. In sectoren als de zorg, logistiek en landbouw zijn werkgevers al actief op zoek naar nieuwkomers om vacatures te vervullen. Het eerder aan het werk laten van asielzoekers Nederland kan in theorie €2 miljard euro aan extra welvaart opleveren. Desondanks blijft er sprake van onderbenutting: te veel mensen werken onder hun niveau of vinden helemaal geen werk.  

Verschillende factoren zijn van belang in het begeleiden van nieuwkomers naar werk, toch komt het vaak weer terug op 1 punt: We weten nog onvoldoende over de werk- en opleidingsachtergrond van deze groep, waardoor beleidsmedewerkers, NGO’s, werkgevers en bemiddelaars hun werkzaamheden onvoldoende kunnen toespitsen op de groep nieuwkomers. Op verschillende momenten in de procedure wordt informatie over de nieuwkomer geregistreerd. Namelijk, bij het COA, UWV, Gemeenten, intermediairs en regionale werkcentra, maar ook bij private platforms.  

Binnen de keten wordt overal een stukje van de informatie geregistreerd, afgestemd op de taakstelling van de organisatie, maar deze gegevensregistratie brengt twee belangrijke belemmeringen met zich mee:

1. De data mogen niet gedeeld worden binnen de keten en
2. De data worden onvoldoende uniform geregistreerd, waardoor niet van iedereen dezelfde of complete profielen beschikbaar zijn.

Hierdoor moet op microniveau de informatie herhaaldelijk worden geregistreerd op verschillende momenten van de inburgeringsprocedure wat resulteert in ‘eilanden’ aan data.  Op macroniveau betekent dit dat er beperkte trendmatige uitspraken kunnen worden gedaan over de groep nieuwkomers. Terwijl uitspraken over de werk- en opleidingsachtergrond helpend zijn in het op- en voortzetten van projecten en begeleiding van nieuwkomers.  

Met de beschikbare data kunnen we uitspraken doen over het aantal aangevraagde Tewerkstellingsvergunningen en de primaire inkomstenbronnen van statushouders, maar weten we bijvoorbeeld niet hoeveel nieuwkomers een achtergrond hebben in de logistiek of zorg, en hoe hun loopbaanpaden zich ontwikkelen naar mate zij langer in Nederland verblijven. Informatie die als basis kan bieden voor beleid en projecten die nauw aansluiten bij de behoefte van nieuwkomers en een duurzame integratie mogelijk maken. 

De arbeidsmarktpositie van nieuwkomers verbeteren vraagt om gerichte keuzes. Betere informatie voor arbeidsmarktbemiddelaars, NGO’s, beleidsmakers en werkgevers is daarin een belangrijke sleutel. Zodat nieuwkomers eerder dan nu perspectief op passend werk krijgen. Het succes van deze groepen is nauw verbonden met het succes van Nederland als geheel. Om dit te kunnen faciliteren is het cruciaal dat er beter zicht komt op de ervaring, vaardigheden en ambities van nieuwkomers, en hen de handvatten te geven die nodig zijn voor een succesvolle en duurzame arbeidsmarkttoeleiding. 

Birch is vertrouwd partner in onderzoek en advies op gebied van arbeidsmarktvraagstukken. Naast ruime ervaring in de onderzoekswereld, kennen we ook de praktijk van het begeleiden van werkzoekenden naar werk dat bij hen past. Wij verbinden verschillende stakeholders en experts op dit thema en bieden impactvolle adviezen en analyses die het verschil maken voor beleidsmakers als doelgroep.  

Meer weten over onze aanpak en wat wij voor uw organisatie kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op via onderstaand formulier: